Marketing 5.0 – technologia w służbie człowieka

Co to jest marketing i jak się zmieniała jego rola?

Marketing to proces, który wynika z istnienia produktów, wyborów klientów i możliwości wpływu na te wybory. Rozwój marketingu wiąże się z początkiem rewolucji przemysłowej XIX w., choć sama idea i pojawienie się takiej dyscypliny to już początek XX w.

Istnieją dwa główne czynniki, które można uznać za elementy napędzające ewolucję marketingu: technologia marketingowa i potrzeby konsumentów.

Technologia – w historii marketingu mieliśmy drukowane magazyny z reklamami, które przez dziesięciolecia były skutecznymi kanałami komunikacji. Pojawienie się rozwiązań cyfrowych znacznie zmieniło branżę.

Potrzeby konsumentów – firmy przygotowują strategie, których celem jest dotarcie do konsumentów i realizacja ich potrzeb, ale one zmieniają się dynamicznie.

Te 2 czynniki spowodowały kolejne etapy rewolucji marketingu jako filozofii biznesu. Stad pojawienie się wersji 1.0, 2.0, 3.0 i 4.0,  co oznacza określony okres w nauce o marketingu i koncentrację na elemencie tego procesu czy ich wzajem nich zależnościach.

Marketing 1.0 – sprzedaż produktów

Marketing 1.0 pojawił się w latach 50. i 60. XX wieku. W tym podejściu to produkt był w centrum uwagi, a jego głównym celem było przekazanie informacji o nim konsumentom.

Najważniejsze cechy marketingu 1.0:

1. Jednostronna komunikacja – klienci byli postrzegani jako bierni odbiorcy. Nie było interakcji ani dialogu między firmą a klientem, a przekaz marketingowy skupiał się na cechach i korzyściach oferowanego produktu.
2. Masowa produkcja – firmy skupiały się na efektywnej i masowej produkcji, której celem było dotarcie do jak największej liczby klientów i osiągnięcie skali ekonomicznej.
3. Krótkoterminowe wyniki – ważny był  zysk firmy i wzrost sprzedaży. Firmy koncentrowały się na przyciąganiu klientów do zakupu swoich produktów.
4. Brak personalizacji – ponieważ komunikacja była ogólna, niewiele uwagi poświęcano segmentacji rynku, a co za tym idzie – nie było zrozumienia indywidualnych potrzeb i preferencji poszczególnych odbiorców.

Marketing 1.0 był rezultatem rozwoju masowej produkcji i wzrostu rynku konsumenckiego w tamtym okresie. Był on skoncentrowany na masowym przekazywaniu informacji o produktach i skłanianiu klientów do zakupu. Jednak z czasem koncepcje marketingowe ewoluowały, a nowe koncepcje większy nacisk kładły na potrzeby klientów i personalizację oferty.

Marketing 2.0 – skupienie na kliencie

Marketing 2.0 pojawił się w latach 90. i zyskał popularność w pierwszych latach XXI wieku. Marketingowcy zaczęli bardziej rozumieć i analizować zachowania klientów, aby lepiej dostosować ofertę do ich preferencji i oczekiwań. Było to możliwe dzięki rozwojowi technologii i internetu, które umożliwiły łatwiejszą komunikację z odbiorcami.

W marketingu 2.0 ważne były:

1. Potrzeby klienta – zaczęto rozumieć, że klienci mają różne preferencje i oczekiwania. Firmy skupiały się na lepszym zrozumieniu konsumentów przede wszystkim poprzez analizę ich zachowań.
2. Dwukierunkowa komunikacja – dzięki rozwojowi technologii internetowych i mediów społecznościowych klienci mieli możliwość wyrażania swoich opinii, komentowania, udostępniania i uczestnictwa w rozmowach związanych z marką.
3. Budowanie relacji – firmy starały się angażować klientów, tworzyć więzi emocjonalne i budować zaufanie. Wychodziło to naprzeciw oczekiwaniom konsumentów, aby marki stały się bardziej przyjazne i otwarte na komunikację.
4. Treści jako narzędzie marketingowe – nowe podejście przyniosło większe zainteresowanie tworzeniem wartościowych treści, które angażują klientów i dostarczają im informacji lub rozrywki. Firmy generowały przekazy o charakterze edukacyjnym, rozrywkowym lub inspirującym.
5. Personalizacja i segmentacja –  marketingowcy dążyli do lepszego zrozumienia indywidualnych potrzeb klientów i dostosowania oferty do ich preferencji. Stąd pojawienie się segmentacji rynku i spersonalizowanych komunikatów oraz oferty dopasowanej do różnych grup klientów.

Marketing 2.0 był reakcją na rozwój technologii internetowych i zmiany w sposobach komunikacji. Dzięki temu klienci zyskali większą moc i możliwość wyrażania swoich opinii, a firmy musiały dostosować swoje strategie marketingowe, aby lepiej angażować klientów i budować z nimi trwałe relacje.

Kolejne podejścia do marketingu (3.0, 4.0 i 5.0) kładły coraz większy nacisk na wartości związane z marką, społeczną odpowiedzialność biznesu cyi personalizację oferty.

Marketing 3.0 – komunikacja oparta na wartościach

Marketing 3.0 pojawił się w pierwszej dekadzie XXI wieku i kontynuował ewolucję koncepcji marketingowych. W tym podejściu marketingowcy zaczęli zauważać, że klienci są bardziej świadomi społecznie i dążą do wspierania firm, które podzielają ich wartości. Marketing 3.0 skupiał się na budowaniu więzi emocjonalnych z klientami poprzez komunikację opartą na wartościach.

Dominującymi elementami marketingu 3.0 były:

1. Wartość w centrum uwagi – ponieważ klienci stali się bardziej świadomi społecznie i poszukiwali firm, które podzielają ich wartości, firmy starały się pokazywać swoja ofertę, podkreślając jej wartość zarówno dla klientów, jak i dla społeczeństwa, w tym na elementach etycznych, społecznych i środowiskowych.
2. Współpraca marka-klient – w tej koncepcji  promowana była współpraca i partycypacja klientów w procesach marketingowych. Firmy angażowały konsumentów do tworzenia treści, rozwijania produktów, a także dały im możliwość wpływania na strategie marketingowe marki.
3. Emocje –  ważne okazało się budowanie trwałych i silnych więzi emocjonalnych z klientami. Firmy skupiały się na tworzeniu historii, prezentowaniu wartości i angażowanie się w społeczność, np. lokalną.
4. Zrównoważony rozwój – celem działań marketingowych było osiągnięcie zrównoważonego rozwoju, który uwzględnia aspekty ekonomiczne, społeczne i środowiskowe. Firmy zaczęły dążyć do minimalizowania negatywnego wpływu na środowisko naturalne i angażowały się m.in. w programy charytatywne czy inicjatywy prospołeczne.
5. Komunikacja wielokanałowa – rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych umożliwił rozszerzenie kanałów komunikacji między firmą a klientem. Komunikacja odbywa się za pośrednictwem tradycyjnych mediów, internetu, mediów społecznościowych i innych narzędzi cyfrowych.

Marketing 3.0 odzwierciedlał zmieniające się społeczne i ekonomiczne konteksty, w których działają firmy. Klienci w coraz większym stopniu oczekiwali, że marki będą działać w sposób etyczny, troszczyć się o społeczeństwo i środowisko naturalne.

Marketing 4.0 – personalizacja i technologia

W miarę jak rozwijała się technologia, a społeczeństwo stawało się coraz bardziej związane ze światem cyfrowym, pojawił się Marketing 4.0. To koncepcja powstała w drugiej dekadzie XXI wieku i jest odpowiedzią zmieniające się zachowania i oczekiwania klientów. Dominującym elementem takiego podejścia było skoncentrowanie się na personalizacji i zaangażowaniu klienta poprzez wykorzystanie danych i nowoczesnych narzędzi marketingowych. Dzięki technologiom takim jak sztuczna inteligencja, analiza big data czy marketing kontekstowy firmy mogą dostosować swoje komunikaty do indywidualnych potrzeb i preferencji konsumentów.

Marketing 4.0 to przede wszystkim:

1. Personalizacja i customer experience – marka skupia się na tworzeniu spersonalizowanych i dopasowanych do indywidualnych potrzeb i preferencji klientów doświadczeń. Wykorzystuje do tego analizę danych i technologię, dzięki czemu może dostosowywać ofertę do różnych potrzeb odbiorców komunikacji.  
2. Omnichannel – firma wykorzystuje różnorodne kanały komunikacji, zarówno tradycyjne, jak i cyfrowe, aby dotrzeć do klientów w sposób dogodny i spójny. Marketerzy starają się integrować różne punkty styku klienta z marką, aby zapewnić spójne i płynne doświadczenia zakupowe.
3. Treści i storytelling – w obliczu zwiększonej konkurencji i natłoku informacji, firma stawia duży nacisk na tworzenie wartościowych treści, które angażują i przyciągają uwagę klientów. Storytelling i narracja są często wykorzystywane do budowania więzi emocjonalnych i tworzenia silnego związku z marką.
4. UGC – ponieważ klienci są coraz bardziej zaangażowani i mają większe wpływ na kształtowanie wizerunku marki, marketing wykorzystuje treści generowane przez użytkowników (User Generated Content). Tworzone i udostępniane przez konsumentów treści związane z marką pozwalają wpływać na opinię innych klientów.
5. Technologia – firma korzysta z zaawansowanej analizy danych i narzędzi opartych na sztucznej inteligencji, aby lepiej zrozumieć preferencje klientów, przewidywać trendy rynkowe i podejmować bardziej skuteczne decyzje marketingowe.

Marketing 4.0 jest odpowiedzią na cyfrową rewolucję i zmieniający się krajobraz biznesowy. Jego celem jest przekształcenie klientów w ambasadorów marki i zaangażowanie ich w proces tworzenia wartości.

Czy teraz nadszedł czas na marketing 5.0?

Marketing 5.0, czyli co?

Pojęcie Marketingu 5.0 zostało zdefiniowane przez Philipa Kotlera – jednego z najbardziej wpływowych teoretyków marketingu na świecie.  W książce „Marketing 5.0 – Technologie Next Tech” autor podkreśla 3 fundamenty, które zdecydowały o zmianach na runku i wymusiły niejako nowe podejście do marketingu:

• duże zmiany w modelach biznesowych,
• szybki postęp technologiczny,
• odmienne od dotychczasowych zachowania konsumentów.

Technologie nowej generacji (Next Tech) mają naśladować ludzkie zachowanie, aby zbudować wartość doświadczaną przez klienta na jego ścieżce zakupowej. Do Next Tech zalicza się: sztuczną inteligencję, przetwarzanie języka naturalnego, technologię sensorową, robotykę, rzeczywistość rozszerzoną i wirtualną, internet rzeczy oraz blockchain. W tym podejściu marketing nie jest już jedynie narzędziem sprzedaży, ale także środkiem do rozwiązywania problemów społecznych i ekologicznych.

W Marketingu 5.0:

1. Klient i społeczna odpowiedzialność biznesu – istotne jest zrozumienie potrzeb klientów oraz poznanie ich wartości, a także angażowanie się w inicjatywy charytatywne i społeczne. Firmy działają w ramach programów zrównoważonego rozwoju, co stanowi integralną część ich strategii marketingowych.
2. Personalizacja –  Marketing 5.0 nadal podkreśla personalizację i dopasowanie oferty do indywidualnych potrzeb klientów, jednak teraz kluczowe jest zapewnienie niezapomnianego doświadczenia klienta na wszystkich etapach interakcji z marką, zarówno online, jak i offline.
3. Technologia – marki korzystają z zaawansowanych technologii, takich jak sztuczna inteligencja, big data, internet rzeczy itp., aby lepiej zrozumieć klientów, przewidywać ich potrzeby i dostarczać bardziej spersonalizowane rozwiązania. Kluczowe stają się: analiza danych i automatyzacja procesów.
4. Komunikacja – firma kładzie nacisk na dwukierunkową komunikację i zaangażowanie klientów. Klienci są aktywnie angażowani w proces tworzenia treści, rozwijania produktów, udziału w społecznościach marki i współtworzenia wartości.

Jak zastosować koncepcję Marketingu 5.0 w działaniu firmy?

Cyfryzacja, która w okresie pandemii zmieniła funkcjonowanie wielu firm, na stałe przeniknęła do sfery marketingu i zgodnie z nowym podejściem powinna być obecna na każdym etapie styku klienta z marką. Dla marek oznacza to budowanie trwałych relacji z klientami dzięki oferowaniu wyjątkowych doświadczeń dla użytkowników oraz wzmacnianie marketingu wartości m.in. w mediach społecznościowych.

Jak to zrobić? Niezbędne jest dogłębne zrozumienie wartości i potrzeby swoich klientów, aby firma mogła dostosować swoje działania i ofertę do ich oczekiwań. Nie bez znaczenia jest tworzenie pozytywnego wpływu społecznego m.in. poprzez zaangażowanie w działania społeczne i programy zrównoważonego rozwoju.

W dzisiejszych czasach warunkiem koniecznym funkcjonowania firmy jest otwarty dialog z konsumentami, angażowanie ich w inicjatywy danej marki i zaoferowanie przestrzeni do współuczestniczenia w tworzeniu jej strategii.

Warto przy tym pamiętać, że niezwykle intensywny rozwój technologii w ostatnich latach daje możliwość lepszego wykorzystania danych, które pozwolą na dostarczanie klientom spersonalizowanych rozwiązań. Dzięki temu firma może wygrać na konkurencyjnym rynku.

Marketing 5.0 to reakcja na zmieniające się oczekiwania klientów i rosnące znaczenie wartościowania społecznego. Dążenie do tworzenia pozytywnych zmian społecznych, personalizacji doświadczeń klienta i wykorzystanie technologii powinny stać się kluczowymi elementami w działaniu firm. Marki, które zrozumieją i zaczną stosować te zasady, skuteczniej przekonają konsumentów do swojej oferty, wpłyną na ich lojalność i wzmocnią swój wizerunek.

Koniecznie zobacz film, w którym w pigułce pokazujemy poszczególne etapy rozwoju marketingu: